“`html
Türkiye’de Dijital Arşiv Projesi: 10 Bin İskelet ve Fosil Kaydedilecek
Türkiye, 10 bin insan iskeletinin ve fosilinin dijital ortamda arşivleneceği bir projeye imza atıyor. Üç boyutlu tarama teknolojileriyle oluşturulacak bu arşiv, arkeoloji ve antropoloji disiplinlerine büyük bir katkı sağlayarak Anadolu’nun tarihi mirasını uluslararası ölçekte bilim topluluğuna sunacak.
Günümüzde teknolojinin hızlı gelişimi, bilim dünyasında dijitalleşme sürecini hızlandırıyor. Özellikle geçmişe ışık tutan antropoloji ve arkeoloji alanlarında dijital teknolojiler, bilimsel araştırmalara yön vererek süreçleri değiştirmeye başladı. Bu bağlamda, iskelet ve fosil koleksiyonlarının dijitalleştirilmesi, mevcut verilerin daha erişilebilir hale gelmesini sağlıyor. Türkiye’de bir ilki temsil eden bu proje, arkeolojik bulguların ve insanlık tarihine dair verilerin dijital ortamda saklanmasını mümkün kılacak.
“Dijitalleştirme ile Arkeolojik Mirasın Değeri Artıyor”
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (MAKÜ) Antropoloji Bölümü, Fiziki Antropoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ahmet İhsan Aytek, bu dijital dönüşüm projesinin liderliğini üstleniyor. Aytek, konu hakkında şunları söyledi: “Antropoloji Laboratuvarımızda 7 bin insan kemiği ile birlikte Türkiye’nin farklı noktalarından toplanmış hayvan kemikleri mevcut. Aynı zamanda, Denizli’den yaptığımız kazılardan birçok fosil de koleksiyonumuzda bulunuyor. Bu malzemeler üzerinde önemli bilimsel çalışmalar yürütmekteyiz.”
Ayrıca, Aytek, dijitalleştirmenin faydalarını şu şekilde açıkladı:
“Bugünün teknolojisi sayesinde, dünya genelinde üç boyutlu tarama yöntemleri kullanılmaya başlandı. Geleneksel ölçüm ve morfolojik değerlendirmelerin ötesinde, bu yöntemler sayesinde kemiğin veya fosilin her detayında daha kapsamlı bilgi elde edebiliyoruz. Bu sayede elde edilen verileri yüksek kalitede yayınlara dönüştürüyoruz. Hem kemik tanımlamalarında hem de hastalık ve tür analizlerinde çok fazla bilgi elde etmekte ve bu bilgileri uluslararası alanda kullanılabilir hale getiriyoruz.”
Türkiye’de İlk: Dijital Arşivleme Projesi
Bu proje çerçevesinde, laboratuvar ortamındaki iskeletlerin ve fosillerin dijitalleştirilmesiyle Türkiye’nin ilk dijital arşivi oluşturuluyor. Arşiv, kemiklerin ve fosillerin dijital olarak saklanmasını sağlayacak ve dünya genelindeki bilim insanlarının kullanımına sunulacak. Aytek, projedeki hedefleri hakkında şöyle konuştu: “Bu tarama çalışmalarının bir diğer amacı da dijital ortamda kalıcı bir veri tabanı oluşturmak. Koleksiyonumuz sadece iskeletlerle sınırlı değil; patoloji ve hastalık verilerine de sahip. Bazı örneklerimiz dünya genelinde ilk kez kayıtlara geçirilecek.”
Doç. Dr. Aytek, bu dijital arşiv projesinin yalnızca arkeologlar ve antropologlar için değil, aynı zamanda geniş bilimsel araştırmalar için de önemli bir kaynak olacağını belirtti. “Amacımız, elimizdeki tanımlanabilir tüm iskeletleri ve fosilleri üç boyutlu taramalara tabi tutarak, bir web sitesi aracılığıyla dünyaya sunmak. Bu süreçte, her bir çalışma ve yayın, uluslararası bilime açılacak. Tüm akademisyenler bu malzemelere ulaşarak, kendi araştırmalarına dâhil edebilecekler. Bu sayede Anadolu’nun tarihi zenginliklerine yapılacak katkıyı artırmayı hedefliyoruz” dedi.
“10 Bin İskelet ve Fosil Dijital Arşivde Yer Alacak”
Dijitalleştirme projesi tamamlandığında, arşivde 10 bin insan iskeletinin yanı sıra 10 binden fazla hayvan iskeleti ve fosilinin yer alması planlanıyor. Bu verilerin çoğu, 30 farklı arkeolojik alanlardan elde edilen materyallerden oluşuyor. Aytek, “30 farklı alanda çalışmalarımız sürüyor ve burada 7 bin civarında insan iskeletine sahibiz. Hayvan iskeletlerinin sayısını bireysel olarak belirtmek zor, ancak bunların da 10 binden fazla olduğunu söyleyebilirim” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Gelecekteki Etkileri: Küresel Bilim İş Birlikleri
Bu proje yalnızca dijitalleştirme ile sınırlı kalmayacak; ayrıca elde edilen veriler dünya genelindeki bilim insanlarının erişimine sunulacak. Dijital arşiv, arkeologlar ve antropologların geçmişe dair bilgileri daha hızlı ve etkili bir şekilde karşılaştırmalarına olanak tanıyacak. “Dijitalleştirdiğimiz verilerle Anadolu’nun tarihsel ve arkeolojik zenginliklerini daha geniş kitlelere ulaştırmayı amaçlıyoruz” diyen Doç. Dr. Aytek, bu kabiliyetin büyük öneme sahip olduğunu vurgulayarak, uluslararası bilim iş birliklerine katkı sağlamayı arzuladıklarını ifade etti.
Dijital modelleme alanında yüksek lisans yapan Aybüke Yeşilada, bu projede çalışmalara katkı vermekten heyecan duyduğunu belirtti ve “Üç boyutlu modelleme ile lisans dönemimde tanıştım. Şimdi, bu deneyimimi projeye entegre etmek için yüksek lisans tezimle devam ediyorum” dedi.
Yeşilada, projede kullanılan dijital arşivleme yöntemlerini, fotogrametri ve lidar tekniklerini kullanarak, erişilebilirliği artırmayı ve herkesin eşit fırsatlarla bu verilere ulaşmasını sağlamayı hedefliyoruz” şeklinde belirtti.
Dijital arşiv oluşturma projesi, Türkiye’nin ötesinde önemli bir etki yaratacak ve dünya genelinde arkeolojik araştırmalara yeni bir yön verecek. Bu dijital arşiv, Anadolu’nun zengin mirasını tanıtma ve uluslararası ölçekte iş birliğine katkı sağlama gayesi taşımaktadır.
“`
